Wie zit er achter de phishingtelefoontjes? Hoe oplichters jonge Vlaamse vrouwen ronselen om je bankgegevens te ontfutselen (2024)

Het onderzoek van VRT NWS begint op de berichtenapp Telegram. Daar vinden we in enkele kanalen berichten terug die lijken op een soort van vacature: "Ben je 18+ en wil je bijverdienen stuur mij dan een privébericht." Of "We zoeken vrouwen met Vlaams accent, alles wordt voor je geregeld."

Je kunt het volledige onderzoek herbeluisteren in onze podcast Het Uur van de waarheid.

We leggen contact met de mensen achter de Telegramberichten en doen ons voor als geïnteresseerde kandidate: Noor, 19 jaar uit Antwerpen. We vragen wat voor job ze in de aanbieding hebben.

Vrijwel meteen krijgen we berichten terug waarin gevraagd wordt om telefonisch contact op te nemen, vaak via de berichtenapp Snapchat. Die app wordt zoals Telegram gebruikt omdat je er anoniem kan op blijven.

Ze bellen en stellen ons 'gerust'. "Het is niks vies, het is geen p*rno", zegt één van hen waarop hij uitlegt dat het 'maar' om phishingtelefoons gaat. Er wordt gepolst naar talenkennis en ervaring. Net zoals in een echt sollicitatiegesprek zijn kennis van het Duits en Frans een pluspunt. Er wordt ook gevraagd naar beschikbaarheden en of op locatie werken kan.

Van één oplichter krijgen we "als bewijs van zijn oprechtheid" ook de persoonlijke gegevens van een Belgische vrouw die hij had proberen op te lichten. Het gaat om verschillende rekeningnummers, printscreens van het bedrag op die rekeningen, telefoonnummers, adressen, de namen van kinderen, partner en andere activiteiten die de persoon uitoefent.

VRT NWS nam contact op met de persoon in kwestie. Die wil anoniem blijven, maar bevestigt ons de inbraakpoging op haar bankaccount. Volgens haar is er niets van haar rekening verdwenen nadat ze onraad rook en de bank contacteerde.

De oplichters gaan vaak op dezelfde manier te werk. Ze werken met een script. In zo'n script staan verschillende scenario's voor wat je kan zeggen tijdens een telefoongesprek.

Eén van de oplichters stuurt ons onderstaand voorbeeld door. Volgens dit script moet de stem in kwestie zich voordoen als een medewerker van een bank. Ze moet vragen om in te loggen op je bankaccount en om luidop te zeggen wat je ingeeft aan codes en wachtwoorden. Als je die hebt doorgegeven kan er snel geld van je rekening worden gehaald.

Je kan er volgens onze gesprekken ook goed aan verdienen. De bedragen die we horen gaan van300 euro tot 9000 euro. De uitbetalingen zouden in cash of via bitcoins verlopen. Sommigen hebben het ook over een aandeel in de winst tot 20 procent.

Bij de Computer Crime Units van de Federale Gerechtelijke Politie herkent men de manier van werken: "Criminele organisaties ronselen inderdaad ‘medewerkers’ voor allerlei vormen van oplichting via digitale kanalen. Dat kan Telegram zijn, maar even goed sociale media als Snapchat of Instagram."

Maar ingrijpen in phishingzaken is niet altijd zo eenvoudig."Zowel in België als in de buurlanden werden er al in verschillende dossiers verdachten gearresteerd. Vaak leiden de sporen echter naar het (verre) buitenland en dan is het moeilijker om daders te vatten."

Niet klikken op sms'jes of WhatsAppberichten of ingaan op telefoontjes blijft de boodschap dus. Geef ook nooit wachtwoorden of pincodes door tijdens een telefoongesprek.

Phishing in cijfers

• Safe on Web kreeg dit jaar van januari tot augustus al bijna 6 miljoen meldingen van verdachte berichten binnen.
• Volgens Febelfin maakten criminelen vorig jaar in totaal 39,8 miljoen euro buit via phishing in ons land.
• Uit de criminaliteitsstatistieken van de Federale Gerechtelijke politie blijkt dat er van januari tot september vorig jaar 42.860 inbreuken op de wet op de informaticacriminaliteit zijn geregistreerd. Specifiek voor phishing werden er 6.253 feiten geregistreerd.